KIZLIK ZARI (Hİ MEN)
Kızlık zarı vajen girişinde, bütün girişi çepeçevre saran, ortası boş mukozal katlantıdır. Zar ismi pek çok insanda kulak zarını çağrıştırır ve benzer anatomik yapıda olduğu düşünülür. Oysaki kızlık zarı gibi vajinayı tamamen kapatmaz ve çok daha kalın bir dokudur. Ortasının boş olması vajinal akıntı ve adet kanının vajenden dışarı akabilmesine olanak sağlar. Kızlık zarının vajen girişindeki yapısı bireyler arası farklılıklar gösterebilir. Genellikle vajen girinde5-7mm içerde halka şeklindedir. Nadiren tüm vajeni kapatan delikler halinde, yarım ay şeklinde olabilir.
Eğer tüm vajina girişini kapatacak şekilde gelişirse imperfore himen denen bir durum oluşur. Vajenden gelen adet kanı ve salgılar akamadığı için birikir ve sonunda ağrılı bir durum oluşur. Hiç adet görmemiş kız çocuğunda her ay düzenli ağrılara karşın adetin bir türlü oluşmaması tipiktir. Tedavisi cerrahi olarak vajeni tamamen kapatan kızlık zarının kesilmesidir.
Elastik zar ya da esnek zar denen durum ise bunun tam tersidir. Kızlık zarı vajen girişinde ince, kendi üzerine akordiyon gibi yanlara doğru esneyebilen ve yırtılıp kanamayan bir şekil oluşturur. Pek çok insanın düşündüğü ise zarın geriye doğru fazlaca esneyebildiği şeklindedir. Bu yüzden bu esnek zarın ancak doğumda yırtılabileceğini düşünürler. Oysa elastik himen de esneme yanlara doğru olur ve cinsel ilişkide zar ya yırtılmadan esner yada yırtılma o kadar az, kanama o kadar az olur ki, kan vajinal akıntı ve salgıların arasında kaybolur gider. Zarların %1-2 si elastik şekilde olabilir.
Kızlık zarının onarılması mümkün müdür?
Himen yırtıldığı yerden birleştirildiğinde vücudumuzdaki diğer kas ve deri dokuları gibi kaynamaz. Kızlık zarı onarımı bilinen cerrahi usuller biraz modifiye edilerek yapılan bir operasyondur. Pratikte en çok kullanılan 2 yöntem vardır.
İlk önce düşünülmesi gereken yöntem, himen renginde ve 7-10 gün içinde eriyen dikiş materyalleri kullanarak, hasar görmüş himen parçalarını bir araya getirmek ve böylece tekrar kanamalarını sağlamaktır. Bu yöntem basittir, yaklaşık 10 dakika sürer, lokal anestezi ile yapılabilir, kanama miktarı ve tipi aynen himenin ilk yırtılması gibi olur ve 0 kanama olur. Hastanın daha önceki ilişki süresi, sayısı, olduğu kürtaj hatta doğum bile önemli değildir. Kullanılan dikiş materyalleri ilişkide görülemeyecek kadar ince ve küçüktür. Operasyondan sonra yasaklar yoktur, her türlü fiziksel aktivite yapılabilir. Operasyon dikişleri vajene dışarıdan bakıldığında görülemez. Yüzme dahil, tüm sporlar, dans, ıkınma gerektiren sporlar, hatta halk oyunları bile oynanabilir. Bu yöntemin tek dezavantajı süresidir. Çünkü operasyondan bir hafta içinde dikişler erir ve kanama ihtimali azalır. Bazı hastalar 15.günde dahi kanama olduğunu bildirmişlerdir ancak yinede 0 garanti ilk bir haftadır. Kalıcı yöntemin uygulanması durumunda ilişki yasağı 40-45 gün sürdüğü için süre sorunu olduğunda düşünülmesi gereken yöntemdir. Ayrıca kalıcı yönteme göre daha hızlı, daha basit, daha garantili, daha az travmatik ve ucuzdur.
İkinci yöntem ise himeninin kalıcı olarak, yani süresiz onarılmasını isteyen yada ilişkinin ne zaman olacağı belli olmayan hastalara uygulanır. Şunu belirtmek isterim ki hiçbir yöntem himeni bire bir eski haline getiremez. Ancak süre sorunu olan yani ne zaman ilişkiye gireceğini bilmeyen, aynı zamanda vajinasının da daraltılmasını isteyen, ilişkiden bir hafta önce operasyon için zaman bulamayacak olan, yada himenin yırtılmasını psikolojik bir sorun haline getiren hasta grubunda uygulanır. Vajen girişindeki himen vajen dokusuda içinde olacak şekilde hem daraltılır hem de kanayacak şekilde birleştirilir. Yöntem mikrocerrahi kurallarına uygun yapılırsa başarı artar. Genel anestezi çoğunlukla gerekir, çünkü işlem süresi ve cerrahi saha daha büyük olduğu için lokal anestezi yetersiz kalabilir. Yaklaşık 15-30 dakika arası sürer. İşlem sonrası 2 saat dinlenme ve kanama takibi yapılması uygundur. Kalıcı himen tamirinden sonra yasaklara uyma önemlidir. Basit tamire göre daha kapsamlı ve narin bir işlem yapıldığı için özellikle ile 14 gün aktif spor, yüzme, ıkınmalı sporlar, koşma ve cinsel ilişki olmamalıdır. Özel kremler iyileşmeyi hızlandırır ve operasyon başarısını arttırır. Uygun antibiyotikler operasyon bölgesinin infeksiyon kapmadan iyileşmesine yardım eder. Genellikle Ankara’daki hastaları 14 gün sonra görmek isteriz. Son kontrol ise 45.günde yapılır ve yasaklar kaldırılır.
Her hasta kızlık zarı kanamasını tekrar yaşayabilir. Doğum yapmış olması bile fark etmez. Hangi yöntemin seçileceği hasta ve hekim arasındaki diyalog ile belirlenir. Hasta için en hızlı, en garantili, en az travmatik ve en ucuz yöntem belirlenir.
Sağlıkla kalın
Op. Dr. Cüneyt Genç
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı